Vitalia Doumesh wint bij het verstrijken van de jaren alleen maar meer prijzen.
Achter het dambord lijkt de 57-jarige Vitalia Doumesh de eeuwige jeugd te hebben. Op haar prestaties zit voorlopig geen sleet. Sterker, in de voorbije maandan reeg de in Letland geboren Alkmaarse topdamster de (inter-)nationale successen aaneen met de wereldtitel klassiek dammen in Antalya als hoogtepunt.
Alkmaar. Binnen een half jaar tijd kroonde ze zich tot Nederlands kampioene, werd ze met het Nederlands team Europees rapidkampioene en eigende ze zich met Oranje de wereldtitel klassiek dammen toe. Kortom, Vitalia Doumesh lijkt naar mate ze ouder wordt alleen maar beter te worden. Het geheim van de 57-jarige Alkmaarse damster ? Transcendente dieptemeditatie: "Dat geeft mij zoveel energie tijdens toernooien." Twee ogen die stralen van trots. Haar hand die de borstkas op de plek van haar hart aantikt. Vitalia Doumesh, die met Olga Kamyshleeva en Heike Verheul begin mei de wereldtitel in Turkije veroverde, slikt zichtbaar een brok emotie weg, als ze naar de brief op tafel wijst. Daar prijkt prominent de felicitatiebrief van koning Willem-Alexander voor de gouden medaille in Antalya. Het geeft het gevoel aan van de speelster van de Heerhugowaardse club S.N.A. bij het mondiale succes. "Ik ben weliswaar in Letland, Riga, geboren en opgegroeid, maar woon sinds 1995 in Nederland en voel mij op en top Nederlandse. Letland was tijdens het WK ook een concurrent voor de titel, maar ik heb geen last van extra spanning gehad. Althans niet tegen jongere damsters, het ligt wat anders als ik tegen iemand moet spelen van de oudere generatie met wie ik ben opgegroeid." Gevoel speelt een centrale rol in het leven van Doumesh, binnen en buiten de damsport. "Ik ben een positionele speelster, dus dat houdt in dat stellingsgevoel een heel belangrijk aspect is van mijn spel. Dat probeer ik uiteraard wel te trainen, door veel partijen van mijn tegenstanders te analyseren bijvoorbeeld."
Teamcaptain
Gevoel brengt ze ook op een andere manier tot uiting: "Ik was ook teamcaotain van het Nederlandse team, want de bond had geen geld om voor het vrouwenteam nog een aparte coach mee te sturen. Vrouwen aansturen werkt anders dan bij mannen, het gaat dan om kleine dingen om ze optimaal klaar te stomen voor een partij. Daarin speelt met een bepaald gevoel een boodschap overbrengen een grote rol." Voor de geboren Letse, die op haar negende de beginselen van het bordspel leerde van haar vader, is dammen ook kunst. "Je probeert elke keer weer op creatieve wijze het perfecte schilderij te maken, maar met het besef dat daarvoor meer nodig is. Je moet ook heel veel rekenen, vandaar dat ik ook als voorbereiding heel veel combinaties probeer op te lossen. Dat is samen met de wedstrijdspanning het sportieve gedeelte. En dan is er nog de psychologische kant." Een van de sterke punten van de internationaal meester is dat ze ook in hevige tijdnood rustig blijft. "Mede dankzij transcendente medidatie", vertelt ze. Deze vorm van mediteren gaat verder dan een bepaalde staat van rust bereiken, het doel is de zuiverste deel van jezelf te bereiken. "Het helpt je om beter in balans te blijven. Dat is van enorme meerwaarde als tijdens een partij de psychologische druk toeneemt door tijdsdruk en een spannende stelling." Toch blijft het een opmerkelijk gegeven: in de schaaksport zijn bijna geen mondiale toppers van boven de veertig te vinden. Hoe zwaar een toernooi als het bekende Tata Steel Chess Tournament in Wijk aan Zee is, blijkt wel uit het feit dat veel spelers zes tot acht kilo gewichtsverlies hebben. Bekend is dat een topschaker ook veel fysiek sport om scherp te blijven. Doumesh zat regelmatig met haar echtgenoot in de sportschool voor de coronapandemie, maar zegt die discipline nu niet meer op te brengen. Wel wandelt de viervoudig Nederlands kampioene, die als office manager werkzaam is voor de werelddambond, met haar ega regelmatig over het strand. "Ik heb er zelf ook geen verklaring voor waarom mijn spelniveau al langere tijd constant hoog is, maar ik weet wel dat ik door het mediteren het gevoel van vermoeidheid weet uit te stellen. In Turkije was dat tot de laatste dag. Toen vond het sneldamtoernooi plaats om de wereldtitel en daarvoor had ik niet echt meer de energie. Mede daardoor vielen we buiten de prijzen."
Wereldtitel
Een en ander had ook te maken volgens de Alkmaarse vanwege de tik die het team de dag ervoor had opgelopen. Behalve de strijd volgens klassiek tempo en het sneldammen vond er ook een WK rapiddammen plaats. Daarin leek Nederland ook op de wereldtitel af te stevenen. De ploeg versloeg Oekraïne en omdat Letland leek te winnen van Polen, vierde het team al een klein feestje. In de tijdnoodfase gaf Letland het echter weg, waarna de Poolse vrouwen in match- en bordpunten gelijk eindigden met Nederland. Hoewel Oranje het onderlinge duel had gewonnen, greep de ploeg naast het goud, omdat de organisatie alleen keek naar de resultaten aan het eerste bord. Wel had het team daarvoor in het belangrijkste toernooi, dat met het klassieke tempo, tegen rechtstreekse concurrent Oekraïne zijn slag geslagen. Nederland dolf goud dankzij remises van Doumesh en Kamyshleeva en een zege van Verheul. In dat toernooi had de S.N.A.-speelster alleen tegen Polen een nederlaag geleden. Het geeft aan hoe sterk ze acteert, vooral in teamwedstrijden. Ze heeft haar grootste successen in de afgelopen jaren vooral met Oranje behaald, al is ze in juli titelverdedigster op het NK individueel in Hoogeveen. "Mijn karakter past denk ik beter bij teamwedstrijden", zegt ze daarover. Ïk ben een gevoelsmens en samen ergens voor strijden maakt wedstrijden leuker."
N.B. Bovenstaand artikel stond in de Alkmaarse krant van zaterdag 4 juni 2022.
